Baş Dönmesi


Baş dönmesi yakınması farklı nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan, yaşamı güçleştiren ve çoğu zaman ifade edilmesi güç bir yakınmadır. Hastalar genellikle bu durumu “sersemlik hissi", “denge bozukluğu", “etraftaki her şeyin dönmesi" şeklinde farklı tanımlamalar ile ifade ederler. Sıklıkla iç kulak (periferik) veya santral sinir sistemi (santral) kaynaklı sorunlardan kaynaklanır. Baş dönmesi ile birlikte altta yatan hastalık nedenine bağlı olarak bulantı-kusma, kulak çınlaması, kulak ağrısı-akıntısı, işitme kaybı, dengesizlik, konuşmada peltekleşme, yüzde uyuşma, bilinç durumunda bozulma gibi belirtiler görülebilmektedir.

Baş dönmesinin çoğu zaman nedeni beyin ile ilgili santral sorunlardan çok iç kulaktan kaynaklanan viral enfeksiyonlar, benign (iyi gidişli) paroksismal (aralıklı) pozisyonel vertigo ve Meniere hastalığı gibi periferik nedenlerdir. Benign paroksismal pozisyonel vertigo hastalığında etraf döner tarzda baş dönmesine bulantı-kusma sıklıkla eşlik eder. Yakınmaların başlamasından bir süre önce hastanın bir viral enfeksiyon geçirme ya da kafa travması öyküsü bulunabilir. Yakınmalar günler-haftalar içinde kendiliğinden geçse de sıklıkla tekrarlama olasılığı vardır. Meniere hastalığında ise baş dönmesi ile birlikte giderek ilerleyen işitme kaybı ve kulak çınlaması olabilir.

Santral sinir sisteminden kaynaklanan baş dönmeleri, özellikle yüksek tansiyon, kalp ritim ve kapak bozukluğu, sigara kullanımı, şeker hastalığı, kolesterol yüksekliği gibi inme açısından risk taşıyan kişilerde beynin belirli bölgelerine kanın ulaşmasında ki yetersizlik sonucu ortaya çıkabilir. Bu durumda daha çok sersemlik şeklinde tanımlanan baş dönmesine, ağız çevresinde uyuşma, konuşma bozukluğu, kuvvet kaybı, bilinç durumunda kısa süreli değişiklikler gibi nörolojik sisteme ait diğer yakınmalar da eşlik edebilir. Santral sinir sitemi ile ilgili olabilecek diğer nedenler beyincik yerleşimli tümörler ve multipl skleroz (MS) gibi hastalıklardır. İşitme ve denge sinirindeki iyi huylu tümörden kaynaklanan akustik nörinomda işitme kaybı, baş dönmesi ve kulak çınlaması görülür. Nadiren bazı epilepsi tiplerinde baş dönmesi şeklinde nöbetler olabilmektedir. Bazı ilaçlar da baş dönmesine yol açabilmektedir.

Tanı - Tedavi

Hastadan baş dönmesi ile ilgili ayrıntılı öykü alınması, risk faktörlerinin öğrenilmesi ve nörolojik muayene tanı için çok önemlidir. Bu şekilde baş dönmesinin beyine ait bir nedenden mi yoksa iç kulak gibi diğer nedenlerden mi kaynaklandığı konusunda değerlendirme yapılabilmektedir. Ayrıca kan basıncı düşüklüğü, kansızlık (anemi), panik ataklar da sorgulanmalıdır. Bu değerlendirmeler sonucunda işitme testleri, özellikle birlikte baş ağrısı, çift görme, konuşma bozukluğu, dengesizlik, ellerin kullanımında beceriksizlik gibi yakınmalar varsa manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ve beyin tomografisi (BT) gibi beyin görüntülemeleri ve elektroensefalografi (EEG) istenebilir. Tedavi baş dönmesinin nedenine bağlı olarak yapılmalıdır.